Webcontent-Anzeige
Ochrona głuszca w Nadleśnictwie Biłgoraj w latach 2011-2013
Głuszec (Tetrao urogallus L.)
Cecha charakterystyczna koguta głuszca
Siedlisko głuszca
Pożywienie głuszca
prowadzona edukacja w nadleśnictwie
Nazwa projektu: Ochrona głuszca w Nadleśnictwie Biłgoraj w latach 2011-2013
Wartość projektu: 347 991,95 zł
Kwota dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w
ramach RPO WL na lata 2007 – 2013: 260 285,00 zł.
Poziom dofinasowania: 85%.
Głuszec to ptak z rodziny kuraków występujący w drzewostanach iglastych o charakterze naturalnym. Jest to duży ptak, masa kogutów dochodzi do 6.5kg, natomiast kury są zdecydowanie mniejsze i ważą do 2.5kg. W ostatnich latach liczebność głuszca na skutek zmian środowiskowych zaczęła spadać. Spowodowało to objęciem go w Polsce ścisłą ochroną prawną od 1995 r., oraz wpisaniem do „Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt" z oznaczeniem CR-gatunek skrajnie zagrożony. Gatunek ten figuruje również w załączniku II Dyrektywy Ptasiej Rady Europy, a jego ostoje objęte są Europejską Siecią Natura 2000. Wielkość krajowej populacji szacuje się na poziomie 550-750 sztuk, na Lubelszczyźnie oceniono ją na 100-150 osobników z czego w Nadleśnictwie Biłgoraj ok. 40. Spadek liczebności populacji spowodował objęcie głuszca ochroną czynną. Specyfiką ochrony głuszca jest fakt, iż wymaga ona kompleksowej ochrony całego lasu. Początkowo od 2003 r. nadleśnictwo korzystało ze środków krajowych współfinansując programy ochrony głuszca. W 2009 roku rozpoczęto realizacje projektu „Ochrona głuszca (Tetrao urogallus) w Nadleśnictwie Biłgoraj w latach 2009-2010" o wartości 336280,27 zł, poziom dofinansowania 85% z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w Ramach Regionalnego Programu Operacyjnego województwa Lubelskiego 2007-2013. Był to pierwszy projekt, który objął kompleksową ochroną tego kuraka. W ramach programu prowadzone były następujące działania: odstrzał drapieżników; usuwanie czeremchy amerykańskiej; wprowadzanie podszytów; wyłożenie gastrolitów; neutralizacja szkodliwych nawierzchni dróg leśnych; tablice informacyjne; edukacja dotycząca projektu, promocja; monitoring populacji. Skuteczność podjętych działań przekonała nas o kontynuacji tych działań, które realizujemy obecnie w projekcie „Ochrona głuszca w Nadleśnictwie Biłgoraj w latach 2011-2013".
W obecnie realizowanym projekcie większość działań to kontynuacja poprzedniego projektu, ponieważ przyniosły one spodziewany efekt.
Podejmowane działania ochronne:
1. Redukcja drapieżników. Potencjalnie najważniejsze działanie mogące doprowadzić do powstrzymania spadku liczebności głuszca. Rocznie planowane jest pozyskanie 400 szt. głównie lisa jak również: jenota, borsuka.
2. Usuwanie czeremchy amerykańskiej. Jest to gatunek obcego pochodzenia, bardzo ekspansywny, zdobywający w krótkim czasie pozycję dominującego w strukturze naturalnych, rodzimych zespołów roślinnych. Jego obecność stanowi szczególne zagrożenie dla pożądanych w biotopach głuszca płatów borówki. Usuwanie czeremchy polega na jej ścięciu a następnie opryskiwana jest herbicydem w celu jej zniszczenia. Planowane jest usunięcie czeremchy na powierzchni 25 ha.
3. Wprowadzanie podszytów świerkowych i jodłowych. Zwiększą one bezpieczeństwo poprzez umożliwienie schronienia i zwiększą bazę żerową (pączki, pędy). Zaplanowano wprowadzanie podszytów świerkowych i jodlowych łącznie na powierzchni 16 ha.
4. Neutralizacja szkodliwych nawierzchni dróg leśnych. W przeszłości używano do budowy korony dróg leśnych materiałów szkodliwych dla głuszca dotyczy to głównie żużlów (głuszec często wykorzystuje istniejące drogi jako miejsce zbierania gastrolitów - zjada drobne kamienie i niestety kawałki żużla, które nie są obojętne dla jego zdrowia), oraz kruszywa wapiennego (kruszywo to posiada zasadowe pH i powoduje eutrofizację siedlisk). Do zakrycia szkodliwych nawierzchni używamy niesortu kamiennego obojętnego dla środowiska, ponadto powstaną łatwo dostępne miejsca zaopatrzenia się kuraków w gastrolity. Planowane jest przykrycie 1091 m dróg.
5. Promocja projektu. Projekty z dziedziny ochrony przyrody wymagają intensywnej promocji, która jest jednocześnie promocją ochrony przyrody.
6. Edukacja dotycząca ochrony głuszca. W celu podniesienia świadomości ekologicznej mieszkańców naszego regionu, głównie dzieci i młodzieży na prowadzonych przez nas zajęciach omawiana będzie również tematyka ochrony głuszca. Środki przewidziane na ten cel przeznaczone będą na zakup pomocy dydaktycznych do prowadzonych zajęć.
7. Monitoring projektu. W realizacji projektu niezbędny jest monitoring populacji głuszca i drapieżników na nią
oddziałujących, który będzie prowadzony taką samą metodą jak w obecnie realizowanym projekcie, co pozwoli otrzymać nam najbardziej miarodajne wyniki stanu populacji tego gatunku. Ponadto pozwoli zaplanować działania ochronne na przyszłe lata.
Bez prowadzenia aktywnej ochrony głuszca gatunek ten zapewne wyginął by już na terenie naszego nadleśnictwa.
Działania ochronne na tak dużą skalę możliwe są tylko dzięki dofinansowaniu ze środków zewnętrznych, w tym ze środków pochodzących z Unii Europejskiej.
Asset Publisher
Asset Publisher
Nadleśnictwo Biłgoraj
Nadleśnictwo Biłgoraj
Karta z historii Nadleśnictwa Biłgoraj
Nadleśnictwo Państwowe w Biłgoraju powstało zaraz po I wojnie światowej. Świadczy o tym dokument przejęcia tartaku parowego w Zwierzyńcu z dnia 26 listopada 1918 r. po byłym rządzie rosyjskim i austriackim. Natomiast formalnie Nadleśnictwo Biłgoraj zostało utworzone na mocy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Dóbr Państwowych z dnia 27 stycznia 1925 r. poz. 93 o utworzeniu nadleśnictw w lasach państwowych, które ukazało się w Monitorze Polskim nr 24. Znajdowało się wówczas na obszarze Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu. Powierzchnia nadleśnictwa wynosiła wówczas ok. 8500 mórg. W skład nadleśnictwa wchodziły leśnictwa: Gromada, Rapy Dylańskie, Maziarze, Wola, Kociełki i Krasny Staw.
Pierwsza siedziba Nadleśnictwa Biłgoraj przy ul. Tarnogrodzkiej
W 1933 roku nastąpiło przekazanie majątku państwa Różnówka do Nadleśnictwa Biłgoraj. W 1945 roku Nadleśnictwo Biłgoraj obejmowało swoim zasięgiem 9335 ha (w tym 4532 ha pow. leśnej). W latach 1945-1947 włączono do nadleśnictwa lasy bezpańskie i poukraińskie a także majątki właścicieli prywatnych na podstawie tzw. ustaw nacjonalizacyjnych. Były to ziemie pochodzące z okolicznych wsi. Po II wojnie światowej siedzibę nadleśnictwa przeniesiono z ul. Tarnogrodzkiej na ul. Długą w Biłgoraju. W 1948 roku zostało przejęte od Nadleśnictwa Kocudza leśnictwo Zagumnie. Obecne leśnictwo Luchów figurowało wówczas pod nazwą Dobro Narodowe Królestwa Polskiego Luchów. Byłe Nadleśnictwa Biłgoraj, Huta Krzeszowska i Tarnogród, wchodzące w skład obecnego Nadleśnictwa Biłgoraj jako obręby utworzone zostały po roku 1945, po upaństwowieniu na mocy dekretu PKWN z 22 VII 1944 lasów dużej i średniej własności prywatnej. Lasy obecnych obrębów Huta Krzeszowska i Tarnogród wchodziły kiedyś niemal w całości w skład lasów Ordynacji Zamojskiej, wraz z obecnym kompleksem Zagumnie. W roku 1969 powierzchnia nadleśnictwa wynosiła 6422 ha (w tym 5731 ha pow. leśnej). Byłe nadleśnictwa Huta Krzeszowska, Tarnogród i Biłgoraj podczas reorganizacji administracji leśnej w 1.01.1973 roku weszły w skład Nadleśnictwa Biłgoraj jako obręby leśne. Nadleśnictwo Huta Krzeszowska została podzielona po granicy administracyjnej województwa zamojskiego i tarnobrzeskiego, co spowodowało powstanie obrębu Huta Krzeszowska I i Huta Krzeszowska II. W skład Nadleśnictwa Biłgoraj wszedł jeszcze obręb Tereszpol. Powierzchnia nadleśnictwa wzrosła do ok. 26000 ha. W 1975 roku został utworzony Ośrodek Remontowo-Budowlny (ORB). Kierownikiem tego ośrodka był Pan Józef Momot. W roku 1976 siedziba nadleśnictwa zostaje ponownie przeniesiona i ulokowana w nowym budynku na ul. Zamojskej. Na mocy zarządzenia nr 6/91 Dyrektora Okręgowego Zarządu Lasów Państwowych w Lublinie z dnia 31 grudnia 1991 r. w sprawie zmian w podziale administracyjnym Okręgowego Zarządu Lasów Państwowych w Lublinie Nadleśnictwo Biłgoraj przekazało Obręb Tereszpol do Nadleśnictwa Zwierzyniec. Z dniem 31 maja 1992 roku Naczelny Dyrektor Lasów Państwowych na mocy rozporządzenia ogłosił likwidację Ośrodka Remonto-Budowlanego należącego do nadleśnictwa (ORBLP). Jednakże jeszcze 17 sierpnia tegoż roku utworzony został Leśny Ośrodek Szkoleniowy prowadzący działalność w zakresie: organizacji szkoleń i konferencji, wyżywienia oraz usług hotelarskich. Kierownikiem ośrodka była pani Halina Syrocka. W kolejnych latach ze względu na reorganizację w lasach zostało zlikwidowane leśnictwo Biłgoraj z dniem 1 stycznia 2011 roku. Jego powierzchnia została rozdzielona i przyłączona do leśnictw Wola i Bojary. 1 stycznia 2012 roku na podstawie zarządzenia nr 54 nadleśniczego Nadleśnictwa Biłgoraj nastąpiła likwidacja kolejnego leśnictwa - Uchodów. Powierzchnia leśnictwa Uchodów została podzielona i przydzielona do leśnictw: Biszcza (49,13 ha), Rogóźnianka (445,51 ha) oraz Potok (516,79 ha). Z dniem 2 kwietnia 2013 roku została zamknięta działalność Leśnego Ośrodka Edukacyjno-Szkoleniowego "Sosna". Obecnie Nadlesnictwo Biłgoraj posiada 12 leśnictw: Wola, Bojary, Nadrzecze, Zagumnie, Luchów, Ciosmy, Sól, Biszcza, Potok, Ujście, Huta i Rogóźnianka oraz szkółkę leśną Bojary wchodzące w skład 3 obrębów: Tarnogród, Huta i Biłgoraj. Łączna powierzchnia wynosi obecnie 17.307,51 ha (w tym powierzchnia leśna 16,773,3 ha).
W historii Nadleśnictwa Biłgoraj kierownikami jednostki byli kolejno nadleśniczowie:
- Leon Łaguna (1918 r. - 04.1919 r.)
- Kazimierz Marszycki (05.1919 r. - 1925 r.)
- W. Piński (1925 r. - 09.1926 r.)
- Ryszard Müller (1926 r. - 09.1939 r.)
- Józef Piekarczyk (1939 r. - 1941 r.)
- Wiktor Ropelewski (1941 r. - 1944 r.)
- Tadeusz Zięba (24.07.1944 r. - 22.08.1944 r.)
- Jan Mikulski (1944 r. - 1954 r.)
- J. Bełzowski (1954 r. - 31.01.1959 r.)
- Stefan Żak (01.02.1959 r. - 31.12.1972 r.)
- Józef Zielke (01.01.1973 r. - 31.01.1975 r.)
- Zbigniew Wójcik (01.02.1975 r. - 10.08.1983 r.)
- Andrzej Rapkiewicz (11.08.1983 r. - 30.09.1983 r.) p.o.
- Jan Ochmański (01.10.1983 r. - 31.12.1983 r.) p.o.
- Tadeusz Kowal (01.01.1984 r. - 31.05.2006 r.)
- Piotr Mróz (01.06.2006 r. - 31.12.2009 r.)
- Leszek Turczyniak (01.01.2010 r. - 14.06.2010 r.) p.o.
- Marian Kudełka (15.06.2010 r. - 12.01.2016 r.)
- Leszek Turczyniak (13.01.2016 r. - 20.01.2016 r.) p.o.
- Piotr Mróz (21.01.2016 - 11.02.2019 r.)
- Leszek Turczyniak (12.02.2019 r. - 24.03.2019 r.) p.o.
- Mariusz Szwed (25.03.2019 r. - 13.08.2021 r.)
- Andrzej Borowiec (13.08.2021 r. - 20.03.2023 r.)
- Mariusz Szabat (21.03.2023 r. - 11.03.2024r.)
- Lesław Rawiak (11.03.2024 r. - 03.12.2024 r.) p.o.
- Lesław Rawiak (04.12.2024 r. - nadal)
Nadleśnictwo Biłgoraj na przełomie minionych lat dotknęły różne klęski żywiołowe. W latach 1993-1994 miała miejsce gradacja brudnicy mniszki, którą zwalczano zabiegami ratowniczymi przy użyciu samolotów stosując środek biologiczny o nazwie DYMILIN nie mający ujemnego wpływu na środowisko na łącznej powierzchni 7595 ha, z czego 6340 ha na terenie Lasów Państwowych i 1255 ha na terenie lasów niepaństwowych. Klęskę śniegołomów spowodowały nadmierne opady mokrego śniegu w dniach 21-24 listopada 1999 roku. Masę połamanych i przewróconych drzew oszacowano na 25,2 tys. m3. Około 85% uszkodzonych drzew to były złomy, a pozostałe 15% stanowiły wywroty. Najliczniejsze szkody wystąpiły wzdłuż linii oddziałowych, dróg, przy gniazdach i naturalnych lukach oraz na granicy wydzieleń przy zróżnicowanym wieku i wysokości. Porządkowanie lasu po tej klęsce trwało rok a zakończono je 15 XI 2000 r.