Wiosenna osutka sosny

Patogen: Lophodermium pinastri (Schrad.) Chevall. i Lophodermium seditiosum Minter, Staley et Millar

Rodzina: Rhytismataceae

Rząd: Rhitismatales

Gromada: Leotiomycetes

Zasięg występowania:

Grzyby występują w całej Polsce w zasięgu występowania sosny. Najbardziej narażone są odnowienia sosnowe w wieku do ok. 5 lat głównie przez L. seditiosum. Osutkę sosny można zaobserwować również w ogrodach działkowych.

Siedlisko:

Pojawieniu się osutki sosny sprzyja łagodna jesień i zima oraz wilgotna wiosna. Grzyby zasiedlają tegoroczne igły sosny.

Biologia:

Po opadnięciu igieł na ich powierzchni tworzą się ciemno zabarwione i płaskie owocniki (miseczki), w których wytwarzane są zarodniki. Wyrzut zarodników następuje przy udziale wody od wiosny do listopada. Do zakażenia igieł dochodzi przez aparaty szparkowe rozmieszczone na ich powierzchni. Przy sprzyjających warunkach piknidia pojawiają się na igłach po ok. 1,5 miesiąca od zakażenia.

Rozpoznawanie:

Objawami porażenia sosny przez te grzyby są w początkowej fazie żółte plamki na igłach, które można zaobserwować już jesienią. W dalszej kolejności plamki te rozszerzają się, brązowieją i na wiosnę zaczynają odpadać. Na przebarwionych wówczas igłach pojawiają się owocniki grzybów w postaci czarnych punktów, tzw. piknidia. Na siewkach igły zniekształcają się i wyginają w różnych kierunkach powodując efekt nastroszenia się. Główną cechą rozróżniającą oba grzyby, jaką można zaobserwować w początkowej fazie porażenia, są przebarwienia na igłach tworzące charakterystyczne kreski w przypadku L. pinastri oraz ich brak w przy porażeniu L. seditiosum.

Znaczenie gospodarcze:

Grzyby głównie powodują osłabienie młodych drzew, zmniejszają znacznie ich przyrost, a niekiedy mogą doprowadzić do obumierania siewek i młodych sadzonek. Uprawy osłabione przez osutkę sosny może atakować smolik.