Wydawca treści Wydawca treści

Zasoby leśne

07.09.2020 | Piotr Kniaź

Las dębowy jesienią, Nadleśnictwo Włoszakowice, Wielkopolska, fot. Marek Matecki/CILP

Las mieszany z przewagą sosny, Nadleśnictwo Chojnów, Mazowsze, fot. Marek Matecki/CILP

Las mieszany, gospodarcza część Puszczy Białowieskiej, fot. Marek Matecki/CILP

Las sosnowy, nasadzenia na terenie pożarzyska w okolicach Kuźni Raciborskiej, Śląsk, fot. Marek Matecki/CILP

Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Obecnie powierzchnia lasów w Polsce wynosi ponad 9,2 mln ha, co odpowiada lesistości 29,6 proc. Zdecydowana większość to lasy państwowe, z czego ok. 7,3 mln ha zarządzane jest przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.

W Polsce lasów wciąż przybywa. Lesistość kraju została zwiększona z 21 proc. w roku 1945 do 29,6 proc. obecnie. Podstawą prac zalesieniowych jest „Krajowy program zwiększania lesistości”, zakładający wzrost lesistości do 33 proc. w 2050 r. Lasy Polski są bogate w rośliny, zwierzęta i grzyby. Żyje w nich 65 proc. ogółu gatunków zwierząt.

Lasy rosną w naszym kraju na glebach najsłabszych, głównie z powodu rozwoju rolnictwa w poprzednich wiekach. Wpływa to na rozmieszczenie typów siedliskowych lasu w Polsce. Ponad 50,1 proc. powierzchni lasów zajmują siedliska borowe. Na pozostałych obszarach występują siedliska lasowe, głównie mieszane (ok. 49,9 proc.). W obu grupach wyróżnia się dodatkowo siedliska wyżynne, zajmujące łącznie 6,6 proc. powierzchni lasów, i siedliska górskie, występujące na 8,6 proc. powierzchni.

Na terenach nizinnych i wyżynnych najczęściej występuje sosna. Rośnie ona na 60 proc. powierzchni leśnej w PGL LP oraz na 54,4 proc. lasów prywatnych i gminnych. W górach przeważa świerk (zachód) oraz świerk z bukiem (wschód). Dominacja sosny wynika ze sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w przeszłości. Kiedyś monokultury (uprawy jednego gatunku) były odpowiedzią na duże zapotrzebowanie przemysłu na drewno. Takie lasy okazały się jednak mało odporne na czynniki klimatyczne. Łatwo padały również ofiarą ekspansji szkodników.

W polskich lasach systematycznie zwiększa się udział innych gatunków, głównie liściastych. Leśnicy odeszli od monokultur – dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do naturalnego dla danego terenu. Dzięki temu w latach 1945-2018 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ok. 24 proc. Natomiast we wszystkich lasach, bez względu na rodzaj własności drzewostany liściaste zajmują niemal 32 proc. powierzchni.
Coraz częściej występują dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, a także brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki, lipy i wierzby.

W naszych lasach najczęściej występują drzewostany w wieku od 40 do 80 lat. Przeciętny wiek lasu wynosi 60 lat. Coraz więcej jest drzew ma ponad 80 lat. Od końca II wojny światowej ich powierzchnia wzrosła z 0,9 mln ha do ponad 2 mln ha.

Zobacz »